- شدن ودین اسلام
امروز: یکشنبه 3 مرداد 1395
دسته بندی محصولات
بخش همکاران
بلوک کد اختصاصی
دسته: علوم انسانی
بازدید: 3 بار
فرمت فایل: docx
حجم فایل: 22 کیلوبایت
تعداد صفحات فایل: 4شدن ودین اسلام
قیمت فایل فقط 2,500 تومان
فروشگاه فایل جهانی شدن ودین اسلام تاکنون در مورد مفهوم جهانی شدن، اصول و ویژگیها و نتایج و پیامدهای آن بحث و گفتگو کردهایم. اینک میخواهیم ببینیم دیدگاه اسلام در مورد پدیده جهانی شدن چیست.نکته مهم در ابتدای این بحث آن است که ما مدعی نیستیم پدیدههای معاصر مانند جهانی شدن با همین بار معنایی و شبکه مفهومی آن در عصر حاضر، در متون اسلامی آمده است بلکه معتقدیم که پدیدههای فکری هر عصری مبانی معرفتی خاص خود را دارند که ناشی از جهانبینیها و ایدئولوژیهای حاکم بر آنهاست و براین باوریم که اسلام مبادی فکری و نظری قوی و جامعی دارد که اگر به زبان روز استخراج و تبیین شود میتواند چراغی فروزان فرا راه انسان معاصر باشد البته کتب مقدس دیگر نیز مانند عهدین ادعای ارائه این مبادی را دارند اما مقایسه مبانی فکری اسلام با دیگر ادیان مقدس برتری بیچون و چرای اسلام و قرآن را ثابت میکند. (بوکای موریس،1364) از این رو باید گفت آنچه امروزه از آن تحت عنوان فرآیند جهانی شدن نام برده میشود علی رغم وجود نزدیکی و شباهتها از جمله حذف مرزهای جغرافیایی و سیاسی، با مفهوم جهانی شدن از دیدگاه اسلام مطابقت ندارد ولی مسلم آن است که اسلام منافاتی با موضوع جهانی شدن و جهانیسازی ندارد ولی ویژگیهای جهانی شدن از منظر اسلام با ویژگیهای اصطلاحی امروزی آن متفاوت میباشد. جهانی شدنی که امروزه شاهد آن هستیم به یک معنا جهانی شدن سـرمایه داری است که ابتناء شـدیدی برمعادلات اقتصـادی واختراعات جدید درحـوزه ارتباطات دارد. اما جهانی سازی ادیان صبغه فرهنگی- ایدئولوژیک دارد و اساسا مخاطب آن فرد فرد انسانها است. طبیعی است این دومی عمیق تر دیریاب تر ومستلزم تلاش و هزینه بالاتری است. چه اینکه انسانها و جوامع در حوزه های فرهنگی و ایدئولوژیکی مقاومتهای بیشتری از خود نشان می دهند. از سـوی دیگر “ فاعل مختار” در آن نقشـی اساسی ایفـا می کند اما در جهانی شدن سـرمایه داری تحولات تکنولوژیکـی باعـث تغییرات ساختاری جـوامع می شوند و ساختار، افرادرا به تبعیت از این نظام و تطبیق و انطباق کارکردی وا می دارد. مروری بر مفاد متون دین و فرهنگ دین ما را به این واقعیت غیرقابل انکار روبرو میسازد که دین اسلام یک دین جهانی است و در تجربه تاریخی خود همواره برای جهانی شدن کوشیده است. نه تنها دین اسلام بلکهادیان آسمانی چون مسیحیت نیز ادعای جهانی دارند. به این معنا که رسالت خود را هدایت بشر در کل جهان می دانند و مخاطبان پیام های وحیانی آنها به منطقه و قوم و مردم خاصی محدود نمی شود. کتابهای تاریخی راههای مختلف عالم گستری ادیان را در مراحل زمانی و مکانی مختلف به خوبی بازگو می کنند، همچنین اعتقاد به ظهور منجی و مهدویت در معنای عام خود یک باور فراگیر در بین انسانها بو در ادیان مختلف چنین اعتقادی به نحو ملموس و بارزی تجلی یافته است و منجی با تعابیر مختلفی چون “کالکی” در آیین هندو، “مسیحا” در آیین یهود و مسیحیت، “سوشیانت” در زرتشت و در نهایت مهدی(عج) در فرهنگ اسلامی یاد شده است. چنین تعابیر و باورهایی به رغم تفاوت های خاص خود در تاکید بر ظهور یک منجی جهت گشودن راه جدیدی فرا روی انسان در جهت نیل به سعادت ابدی مشترک هستند. در واقع مهدویت و منجی گرایی دغدغه تمامی انسانها در دورانهای مختلف تاریخی بوده است و آنچه که در همه اینها مشترک است، این است که منجی گرایی در همه این آیین ها محدود به سرزمین خاصی نمی شود. در واقع انتظار از منجی، انتظاری جهانی است و به یک معنا مهدویت و جهانی شدن با یکدیگر مرتبط هستند جهانی شدن اسلام دارای مبانی فکری معتبری است. منظور از مبانی فکری اصولی است که در چهارده قرن گذشته تمدن اسلامی را ممکن ساخته و تداوم بخشیده است و خود نوید بخش جهانی شدن تمدن اسلامی است.ازمهمترین آنهاعبارتنداز: الف)فطرت گرایی: بدین معنا که آموزه های دین اسلام منطبق بر فطرت بشری است. توحید که شرط ورود به اسلام و جامعه جهانی اسلام است، از فطرت خداجوی انسان ریشه می گیرد. در واقع یکتاپرستی نقطه اشتراک همه انسان هایی است که در جامعه جهانی اسلام مشارکت می ورزند. ب) آخرت گرایی: عاقبت جویی و فرجام خواهی در اندیشه دینی، اعتقاد به معاد است. نقش باور به معاد در جهت گیری زندگی فردی، اجتماعی و جهانی بسیار حیاتی است. چرا که چنین اعتقادی، رفتار اجتماعی را کنترل می کند. در قرآن آیات فراوانی ناظر به این مولفه است، از جمله می فرماید: “آیا چنین پنداشتید که شما را بیهوده آفریده ایم و هرگز به سوی ما باز نمی گردید. ج) کرامت انسانی: از نظر اسلام، انسان موجودی است مادی و معنوی، ناسوتی و ملکوتی. بنابراین برنامه جهانی شدن اسلامی مبتنی بر کرامت انسانی است و نه ناظم به تنها وجوه مادی زندگی بشری. تحقق این جهانی شدن اسلام و قوام آن نیازمند ساختار است. مولفه های ساختاری این نظام جهانی عبارتند از: 1) حاکمیت خداوند: به این معنا که اراده الهی بر سراسر جهان، حاکم است و ادامه هستی به اراده او متکی است. خداوند نیز انسان را بر سرنوشت خویش حاکم کرده است و حاکمیت خداوند در زمین به دست خلیفه او، انسان که اشرف مخلوقات وگل سرسبد نظام آفرینش است صورت می گیرد.. 2) امامت و رهبری: به این معنی که اولا نظام جهانی اسلام به یک امام و رهبر نیازمند است. ثانیا از آنجا که این نظام مدعی سعادت بشری است، لازم است مکانیسم انتخاب امام و رهبر آن الهی و برگزیده خداوند باشد. در فرازی از نهج البلاغه آمده است که “و خلف فیکم ما حلفت الانبیاء فی اممهم، اذلم یترکوهم هملا، بغیر طریق واضح و لا علم قائم” به این معنی که “او نیز چون پیامبران امت های پیشین برای شما میراثی گذاشت، زیرا که ایشان امت خود را وانگذارند مگر به راهنمایی راهی روشن و نشانه ای معین. از کارکردهای امامت و رهبری ایجاد وحدت و یکپارچگی، زعامت معنوی و اسوه بودن است. 3) امت واحده: جامعه جهانی اسلامی، جامعه ای همگون و متکامل است و در بستر آن ارزشهای اسلامی شکوفا می شود و از همه ابزارها برای تحقق عقلانیت، معنویت و عدالت بهره می گیرند. خداوند می فرماید: “و ان هذه امتکم امه واحده و انا ربکم فاتقون” یعنی “امت شما امت واحده ای است و من پروردگار شما هستم، پس از مخالفت فرمان من بپرهیزید." 4) قانون واحدجهانی: حدیث ثقلین راز سعادت دنیوی و اخروی را به خوبی منعکس کرده است و آن اقتدا به کتاب خداوند و اهل بیت علیهم السلام است. در واقع هم دغدغه بهترین قانون و هم دغدغه بهترین و صالح ترین مجری قانون حل شده است.( محمدی نژاد،1385) اسلام مسأله جهانی شدن و تشکیل جامعه جهانی و حکومت جهانی را در کلام وحی مطرح کرده است. مستندات و ادله قرآنی زیر را میتوان برای اثبات این موضوع بیان نمود: 1- آیات زیادی از قرآن کریم به صراحت یا به صورت غیرمستقیم از جهانی شدن رسالت اسلام و محدود نبودن آن به مکان یا زمان معین سخن گفته و نگاه جهانی دین اسلام را حکایت و ترسیم نمودهاند. «قل یا ایها الناس انی رسول الله الیکم جمیعاً»(اعراف،158) «ای رسول ما به خلق بگو که من بر همه شما جنس بشر رسول خدایم» «یا ایها الناس اعبدوا ربکم الذی خلقکم و الذین من قبلکم لعلکم تتقون»(بقره،21) «ای مردم خدایی را بپرستید که آفریننده شما و پیشینیان شماست باشد که منزه شوید» «و ما ارسلناک الاکافه للناس»(سباء،28) «و ما تو را جز برای اینکه عموم بشر را بشارت دهیم نفرستادیم» «و ما ارسلناک الارحمه للعالمین»(انبیاء،107) «وای رسول ما تو را نفرستادیم مگر آنکه رحمت برای اهل جهان باشد» «تبارک الذی نزل الفرقان علی عبده لیکون للعالمین نذیرا»(فرقان،1) «بزرگوار آن خداوندی است که قرآن را بنده خاص خود نازل فرمود تا اهل عالم را متذکر و خدا ترس گرداند» «ان الله اصطفی آدم و نوحاً و ال ابراهیم و ال عمران علی العالمین»(آل عمران،33) «به حقیقت خدا برگزید آدم و نوح و ال ابراهیم و آل عمران را بر جهانیان» «هو الذی ارسل رسوله بالهدی و دین الحق لیظهره علی الدین کله...»(فتح،28) «او خدایی است که رسول خدا را قرآن و دین حق به عالم فرستاد تا او را بر همه ادیان غالب گرداند» در آیات شریفه فوق به این مطلب اشاره شده است که پیامبر گرامی اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) پیام قرآنی خود را که همان وحی الهی است با ویژگی ابدیت برای تمام بشریت اعلام کرده است و آیات مزبور دلالت دارند بر فراگیر جهان شمول نظام حقوقی اسلامی و اینکه رسالت پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآلهوسلم) جهانی و برای تمام انسانها است. 2- آیاتی که در آنها تشکیل جامعه جهانی بشارت داده شده است. «و لقد کتبنا فی الزبور من بعد الذکر ان الارض یرثها عبادی الصالحون»(انبیاء،105) «و ما بعد از تورات در زبور داود نوشتیم که البته بندگان صالح من وارث زمین خواهند شد» «وعد الله الذین آمنوا منکم وعملو صالحات لیستخلفنکم فی الارض کما استخلف الذین من قبلهم و لیمکنن لهم دینهم الذی ارتضی لهم و لیبد لنهم من بعد خوفهم امنا...» (نور ،55) «و خدا به کسانی که از شما مؤمنان ایمان آرد و نیکوکار گردد وعده فرموده است که در زمین خلافت دهد چنان که امم صالح پیامبران سلف جانشین پیشینان خود شوند و علاوه بر خلافت دین پسندیده آنان را بر همه ادیان تمکن و تسلط عطا کند و بر همه مؤمنان پس از خوف و اندیشه از دشمنان ایمنی کامل دهد.» «یا ایها الذین آمنوا ادخلوا فی السلم کافه و لاتتبعوا خطوات الشیطان»(بقره،208) «ای اهل ایمان همه متفقاً نسبت به اوامر خدا در مقام تسلیم درآیید و از دسیسههای تفرقهآور شیطان پیروی نکنید» «یا اهل الکتاب تعالوا الی کلمه سواء بیننا و بینکم الانعبد الا الله و لانشرک به شیئا»(آل عمران،64) «بگوای اهل کتاب بیایید از آن کلمه حق که میان ما و شما یکسان است پیروی کنید و بجز خدای یکتا هیچ کس را نپرستیم و چیزی را با او شریک قرار ندهیم» 3- آیاتی که متضمن مثلهای قرآن است مرحوم طبرسی به هنگام بحث از «ضرب الامثال» قرآن وبیان فلسفه آن میگوید «و ضرب الامثال انما هو جعلها لتسیر فی البلاد» (مجمع البیان، ج1، ص133). ایشان معتقد است که تأکید بر سیر و انتقال فرهنگ قرآنی بر سرزمینها و به عبارت امروزی جهانی شدن آن است خود قرآن نیز میفرماید: «و لقد ضربنا للناس فی هذا القرآن من کل مثل»(روم،58) که این خود مؤید اعجاز قرآن در زمینه علوم و معارف آن است. 4- آیه 13 سوره حجرات که میفرماید: «یا ایها الناس انا خلقناکم من ذکر و انثی و جعلناکم شعوبا و قبائل لتعارفوا ان اکرمکم عندالله اتقیکم» «ای مردم ما شما را نخست از مرد و زنی آفریدیم و آنگاه شعبههای بسیار و فرق مختلف گردانیدیم تا یکدیگر را بشناسیم همانا گرامیترین شما نزد خدا با تقواترین شماست.» که در این آیه اشاره شده به اینکه اولاً انسانها در اصل دارای جوهر و منشا واحدی هستند و اختلافات قومی زبانی و نژادی عارضی و غیراصیل است ثانیاً این آیه با توجه به دو واژه «تعارفوا و اتقیکم» تکثر قومی و تمدنی را برای افزایش معرفت انسانی و حاصل شدن سعادت و رفاه جهانی معرفی میکند. 5- تمامی مواردی که آیات قرآن با خطاب عام یا ایها الناس آغاز میشود میتواند شاهدی برجهانی بودن پیام قرآن باشد مانند آیه 21 سوره بقره، آیات 170 و 174 سوره نسا و آیات 23 و 57 و 104 و 108 سوره یونس. عموم مضامین قرآنی از روایات نیز قابل برداشت است با مراجعه به احادیث و روایات بدست میآید که پیام اسلام محدود به زمان و مکان خاص نیست بعنوان نمونه به یک فراز از نهجالبلاغه اکتفا میشود. «اما بعد فان الله سبحانه بعث محمداً صلی الله علیه و آله نذیرا للعالمین»(نامه62نهج البلاغه) به نظر میرسد حتی از روایاتی همچون «طلبوا العلم و لو بالصیّن» میتوان نگاه جهانی اسلام و تشویق مسلمانان به محدود نماندن در مرزهای جغرافیایی خود را برداشت کرد. افزون بر این همه لازمه اعتقاد به خاتمیت دین اسلام جهانی بودن این دین است زیرا اگر قرار باشد از این پس هیچ پیامبری مبعوث نشود دین اسلام باید قابلیت پاسخگویی به نیازهای همه انسانها را در همه زمانها و همه مکانها داشته باشد یعنی باید دین اسلام هم از نظر زمانی و هم از نظر مکانی فراگستر و جهانی باشد تا نیاز همیشگی بشر به هدایت آسمانی را برآورده سازد. حاصل کلام آنکه آموزههای قرآنی و روایی، سیره عملی پیامبر و استدلال عقلی بر جهانی بودن دین اسلام گواهی میدهد و اینکه در آینده حکومت واحد جهانی اسلام تحقق خواهد یافت نتیجهگیری: آنچه در این نوشتار آمده تلاش فکری برای الهامپذیری از معارف دینی بویژه قرآن کریم در چگونگی استخراج نکاتی پیرامون پدیده جهانی شدن بود، که در این راستا مفهوم جهانی شدن ،ویژگی هاو اصول جهانی شدن و پیامدهای آن بویژه نسبت به فرهنگ دینی و ملی مورد بررسی قرار گرفت. در مبحث دوم به بیان موضع اسلام پیرامون پدیده جهانی شدن اشاره گردید و گفته شد اسلام به جهت هویت جهانی داشتن منافاتی با پدیده جهانی شدن ندارد ولی جهانی شدن از منظر اسلام به معنای حاکمیت یافتن اسلام بر جهان و جهانیان میباشد. در مبحث سوم گفتیم که جهانی شدن اسلام دارای مبانی فکری معتبری است. منظور از مبانی فکری اصولی است که در چهارده قرن گذشته تمدن اسلامی را ممکن ساخته و تداوم بخشیده است و خود نوید بخش جهانی شدن تمدن اسلامی است.ازمهمترین آنهاعبارتنداز:فطرت گرایی،آخرت گرایی وکرامت انسانی.در ادامه به مولفه های ساختاری نظام جهانی اسلام اشاره شد،که عبارتند از:حاکنیت خداوند،امامت و رهبری،امت واحده وقانون واحد جهانی.در پایان آیات زیادی از قرآن کریم که به صراحت یا به صورت غیرمستقیم از جهانی شدن رسالت اسلام و محدود نبودن آن به مکان یا زمان معین سخن گفته و نگاه جهانی دین اسلام را حکایت و ترسیم نمودهاند، یاتشکیل جامعه جهانی را بشارت داده اند بازگو شد و گفتیم که اسلام معیار تحقق جامعه واحد جهانی را عقیده توحیدی با حفظ ملیتهای مختلف میداند و در آیات شریفه مذکور به این مطلب اشاره شده است که پیامبر گرامی اسلام (صلیاللهعلیهوآلهوسلم) پیام قرآنی خود را که همان وحی الهی است با ویژگی ابدیت برای تمام بشریت اعلام کرده است و آیات مزبور دلالت دارند بر فراگیر جهان شمول نظام حقوقی اسلامی و اینکه رسالت پیامبر اکرم(صلیاللهعلیهوآلهوسلم) جهانی و برای تمام انسانها است.قیمت فایل فقط 2,500 تومان
برچسب ها : شدن ودین اسلام , شدن ودین اسلام